តើ​គណ​បក្ស​ប្រជាធិ​​បតេយ្យ​អា​ច​ជ្រើសរើស​បេក្ខ​ភាព​ប្រធានាធិប​តី​ថ្មី​ជំនួស​លោកBid​enបាន​ទេ?

ដោយ៖ពុតសាម៉ាត់

ប្រធានាធិបតីអាមេរិកJoeBidenកំពុងប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធជាច្រើនពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក បន្ទាប់ពីការសម្តែង "អន់ជាង" គូប្រជែងDonaldTrumpនៅក្នុងការជជែកដេញដោលតាមទូរទស្សន៍ជាលើកដំបូងមុនការបោះឆ្នោតសកល។នៅសល់តែជិត៤ខែទៀតប៉ុណ្ណោះរហូតដល់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកឆ្នាំ២០២៤សមាជិកជាន់ខ្ពស់មួយចំនួននៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានអំពាវនាវឱ្យលោក Biden ដកខ្លួនចេញពីការប្រកួតសម្រាប់សេតវិមាននៅឆ្នាំនេះ។យោងតាមស្ថិតិប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកសមាជិកសភាចំនួន ៥នាក់នៃគណបក្សបានស្នើសុំជាសាធារណៈដល់ប្រធានាធិបតីដែលផុតអាណត្តិឱ្យបញ្ចប់យុទ្ធនាការបោះឆ្នោតឡើងវិញរបស់លោកខណៈដែលសមាជិកសភាចំនួន៤នាក់ផ្សេងទៀតក៏បានស្នើសុំដូចគ្នានេះផងដែរទៅកាន់មេដឹកនាំសំឡេងភាគតិចនៅក្នុងសភាតំណាង Hakeem Jeffries ថ្ងៃទី៧ខែកក្កដា។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន ABC និងព្រឹត្តិការណ៍សាធារណៈផ្សេងទៀត លោក Biden បានប្តេជ្ញាបន្តឈរឈ្មោះសម្រាប់សេតវិមាន។ មេ​ដឹក​នាំ​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មួយ​ចំនួន​ក៏​បាន​បញ្ជាក់​ថា​នឹង​គាំទ្រ​អ្នក​នយោបាយ​ជើង​ចាស់​រូប​នេះ។

ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នានេះធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីជម្លោះ សូម្បីតែ"សង្រ្គាមស៊ីវិល"នៅក្នុងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យថាតើត្រូវជំនួសតំណែងលោក Biden ជាមួយនឹងបេក្ខជនប្រធានាធិបតីផ្សេងទៀតឬអត់។ យោងតាមអ្នកសង្កេតការណ៍អ្វីៗមិនងាយស្រួលទេហើយខាងក្រោមគឺជាសេណារីយ៉ូដែលអាចកើតមាន។

លទ្ធភាពដែលលោក Biden ដកខ្លួនចេញ

ក្នុងករណីដែលលោក Biden សម្រេចចិត្តចុះចាញ់នឹងសម្ពាធ និងបោះបង់តួនាទីជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីតំណាងឱ្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យការស្វែងរកអ្នកជំនួសនឹងមានភាពងាយស្រួល។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនឹងប្រកាសជាផ្លូវការនូវបេក្ខជនដែលត្រូវបានជ្រើសរើសនៅក្នុងសន្និបាតជាតិ(DNC) របស់គណបក្សនៅទីក្រុង Chicago ចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ដល់ថ្ងៃទី២២ខែសីហា។BBCបានរាយការណ៍ថាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានគេនិយាយថាគ្រោងនឹងតែងតាំងប្រធានាធិបតី Biden និងអនុប្រធានាធិបតី Kamala Harris មុនពេលកិច្ចប្រជុំនោះ។ជាសំខាន់បេក្ខជនត្រូវតែឈ្នះសំឡេងគាំទ្រភាគច្រើននៃ “ប្រតិភូ” ដែលជាមន្ត្រីគណបក្សដែលមានអំណាចជាផ្លូវការក្នុងការជ្រើសរើសបេក្ខជនតំណាង។ ប្រតិភូត្រូវបានបែងចែកទៅឱ្យបេក្ខជនតាមសមាមាត្រ ដោយផ្អែកលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតបឋមរបស់រដ្ឋនីមួយៗ។នៅឆ្នាំនេះ លោក Biden បានឈ្នះជិត ៩៩% នៃប្រតិភូប្រមាណ៤,០០០នាក់។ យោងតាមច្បាប់របស់ DNCប្រតិភូទាំងនោះត្រូវតែ "សន្យា" នូវការគាំទ្ររបស់ពួកគេចំពោះប្រធានាធិបតី។ប្រសិន​បើ​លោក Biden ដក​ចេញ ការគាំទ្រ​របស់​ប្រតិភូ​ទាំងនោះ​នឹង​ត្រូវ​បាន​ចែកចាយ​ឡើងវិញ។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនឹងនៅសេសសល់ដោយសន្និបាតបើកចំហមួយ ដែលពួកគេស្នើបេក្ខជនដែលមានសក្តានុពលនិងបន្តបោះឆ្នោតរហូតដល់មួយទទួលបានសំឡេងភាគច្រើន។

លទ្ធភាព​ដែល​លោក Biden នឹង​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​ការ​ប្រជែង​យក​តំណែង​សេតវិមាន

ប្រសិនបើប្រធានាធិបតីBidenទទូចថានឹងមិនបញ្ចប់យុទ្ធនាការបោះឆ្នោតឡើងវិញរបស់លោកទេ ស្ថានភាពអាចនឹងកាន់តែស្មុគស្មាញ ខណៈដែលសមាជិកសភាប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែច្រើនឡើងចង់ជំនួសលោកដោយមុខមួយទៀត។ក្នុង​យុគសម័យ​នយោបាយ​ដ៏​ទំនើប​ក្នុង​ប្រទេស​នៃ​ទង់ជាតិគណបក្ស​នយោបាយ​ធំ​មួយ​មិន​ដែល​ព្យាយាម​បង្ខិតបង្ខំ​បេក្ខជន​តំណាង​គណបក្ស​ឡើយ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បទប្បញ្ញត្តិរបស់DNCមានចន្លោះប្រហោងមួយចំនួនហើយតាមទ្រឹស្តីអាចដកសិទ្ធិលោកBiden ។ជាពិសេសបទប្បញ្ញត្តិអនុញ្ញាតឱ្យប្រតិភូ "ឆ្លុះបញ្ចាំងដោយស្មោះត្រង់នូវគំនិតរបស់អ្នកដែលបានជ្រើសរើសពួកគេ" មានន័យថាពួកគេអាចស្វែងរកបេក្ខជនផ្សេងទៀត។អ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តនយោបាយ Leah Wright Rigueur បានអធិប្បាយថា "នោះអាចជាសេណារីយ៉ូដ៏អាក្រក់បំផុត"។បច្ចុប្បន្នក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍មានការសង្ស័យអំពីលទ្ធភាពនៃការបះបោរក្នុងចំណោមគណៈប្រតិភូទៅសន្និសីទគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ DNC អាចផ្លាស់ប្តូរច្បាប់គណបក្សនៅពេលណាក៏បាន។លោកស្រី Wright Rigueur បានចង្អុលបង្ហាញថា នៅឆ្នាំ១៩៦៨នៅពេលដែលប្រធានាធិបតីអាមេរិក Lyndon B Johnson សម្រេចចិត្តមិនឈរឈ្មោះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឡើងវិញDNC បានប្តូរពីដំណើរការអនុសញ្ញាបើកចំហដែលក្នុងនោះប្រតិភូអាចបោះឆ្នោតឱ្យនរណាម្នាក់ដែលពួកគេជ្រើសរើសដំណើរការដែលក្នុងនោះប្រតិភូត្រូវបានចងភ្ជាប់ជាមួយបេក្ខជនដោយផ្អែកលើលទ្ធផលបឋម។ទោះបីជាលោក Biden បានដកខ្លួនចេញពីការប្រណាំងភ្លាមៗក៏ដោយ ក៏ក្រុមអភិរក្សនិយមបានប្រកាសថាពួកគេនឹងនៅតែប្តឹងប្រឆាំងនឹងភាពស្របច្បាប់របស់អ្នកនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យជំនួសលោកនៅក្នុង "ការប្រកួតចុងក្រោយ" ជាមួយអតីតប្រធានាធិបតី Trump នៅថ្ងៃទី៥ខែវិច្ឆិកា។

លទ្ធភាពនៃ"អនុប្រធានាធិបតី"ជំនួសលោក Biden

យោងតាមបទប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ អនុប្រធានាធិបតី Harris នឹងចូលកាន់តំណែងជាអ្នកដឹកនាំនៅសេតវិមានដោយស្វ័យប្រវត្តិ ប្រសិនបើលោកBidenលាលែងពីតំណែងក្នុងអំឡុងពេលធ្វើជាប្រធានាធិបតី។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ច្បាប់ដូចគ្នានេះនឹងមិនអនុវត្តទេ ប្រសិនបើលោកBidenបោះបង់ឋានៈជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនមានយន្តការណាមួយដើម្បីជួយ "តំណាងរាស្ដ្ររបស់លោក"ទទួលបានអំណាចខ្ពស់នៅក្នុងសន្និបាតបើកចំហនៃ DNC នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកស្រី Harris នឹងត្រូវព្យាយាមឈ្នះការគាំទ្រពីគណៈប្រតិភូភាគច្រើនដូចបេក្ខជនដទៃទៀតដែរ។លោក Biden អាច​នឹង​គាំទ្រ​លោកស្រី Harris ដើម្បី​ជំនួស​លោកប្រសិនបើ​លោក​សម្រេចចិត្ត​ឈប់​ឈរឈ្មោះ។ ដោយសារតែលោកស្រីត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថាជាបេក្ខជនគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យលោកស្រីHarrisនឹងមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់មូលនិធិយុទ្ធនាការដែលមានទាំងអស់របស់ប្រធានាធិបតី។អនុប្រធានស្ត្រីស្បែកខ្មៅដំបូងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិកត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរចំពោះសាធារណជនទូទាំងប្រទេស។ប៉ុន្តែប្រជាប្រិយភាពទាបរបស់លោកស្រីក្នុងចំណោមអ្នកបោះឆ្នោតអាចបណ្តាលឱ្យលោកស្រីបាត់បង់អត្ថប្រយោជន៍នោះ។

លទ្ធភាពនៃការធ្វើឱ្យសកម្មនៃវិសោធនកម្មទី២៥ 

វិសោធនកម្មទី២៥នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកអនុញ្ញាតឱ្យអនុប្រធានាធិបតីនិងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីភាគច្រើនប្រកាសថាប្រធានាធិបតីមិនអាចបំពេញភារកិច្ចដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបានទេ។ប្រសិនបើដំណើរការ អំណាចនឹងត្រូវផ្ទេរទៅឱ្យអនុប្រធាន ដើម្បីធ្វើជាប្រធាន។នេះ​មិន​ធ្លាប់​កើត​ឡើង​ពី​មុន​មក​ទេ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយបន្ទាប់ពីការជជែកដេញដោលកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនាសមាជិកសភាជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងគណបក្សសាធារណៈរដ្ឋរបស់លោក Trump បានអំពាវនាវឱ្យគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោក Biden ពិចារណាលើការអនុវត្តបទប្បញ្ញត្តិនេះ។គួរកត់សម្គាល់ថា បន្ទាប់ពីក្រុមបាតុករគាំទ្រលោកTrumpបង្កចលាចលនៅទីស្នាក់ការសភាអាមេរិកកាលពីថ្ងៃទី៦ខែមករាឆ្នាំ២០២១ដើម្បីផ្តួលរំលំលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នាំ២០២០សភាតំណាងរាស្រ្តត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនៅពេលនោះបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចិត្តមួយ។អនុប្រធានាធិបតីMikePenceកោះហៅវិសោធនកម្មទី២៥ដើម្បីផ្ដួលរំលំលោក Trump ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ការ​ផ្លាស់​ប្តូ​រ​នេះ​ទៅ​កន្លែង​ណា​មួយ​៕