តើ​ក្រុម​ហាម៉ាស់ជា​នរណា​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​​វាយ​ប្រហារ​អ៊ីស្រាអែ​ល?

 ហាម៉ាស់គឺជាក្រុមប្រដាប់អាវុធអ៊ីស្លាមប៉ាឡេស្ទីនដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីបដែលជាតំបន់ឆ្នេរដ៏មានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននិងមានប្រជាជនជាង ២លាននាក់។យោងតាមកាសែត Wall Street Journal (WSJ) កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធហាម៉ាស់ត្រូវបានអាមេរិកចាត់ទុកថាជាអង្គការភេរវករ។ក្រុមនេះបានគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីបចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកបានធ្វើសង្រ្គាមចំនួន៤លើកប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល។ក្រុមហាម៉ាសត្រូវបានគាំទ្រដោយប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ហើយក៏សកម្មនៅក្នុងតំបន់ West Bank ផងដែរ។ដែលមានបំណងបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនឯករាជ្យមួយ។

យុទ្ធជនប៉ាឡេស្ទីនមកពីកងពលតូចAl-Qassamដែលជាស្លាបយោធានៃក្រុមហាម៉ាស់ ចូលរួមនៅក្នុងក្បួនដង្ហែររំលឹកដល់សង្រ្គាមឆ្នាំ២០១៤ជាមួយអ៊ីស្រាអែល នៅកណ្តាលហ្គាហ្សាស្ទ្រីប ថ្ងៃទី១៩ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។ រូបថត៖ AFP

ក្រុមហាម៉ាស់ប្រើប្រាស់បណ្តាញផ្លូវរូងក្រោមដីនៅក្រោមព្រំដែនអេហ្ស៊ីប-ហ្គាហ្សា ដើម្បីរត់ពន្ធអាវុធនិងការផ្គត់ផ្គង់ដែលប្រើសម្រាប់សាងសង់កាំជ្រួច និងយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករាប់ពាន់គ្រឿង។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមហាម៉ាស់មានយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះ ហើយកងកម្លាំងការពារដែនអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែលអាចបន្សាបការគំរាមកំហែងនេះបានយ៉ាងច្រើន។បន្ទាប់ពីក្រុមហាម៉ាស់បានកាន់កាប់តំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីបក្នុងឆ្នាំ២០០៧ អ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសថាវាជា"កម្លាំងអរិភាព" និងបានដាក់ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់រួមទាំងការកាត់ផ្តាច់ថាមពល ការរឹតបន្តឹងការនាំចូលនិងការបិទព្រំដែន។ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុម Hamas លើ​អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​បន្ត ខណៈ​អ៊ីស្រាអែល​ក៏​វាយប្រហារ​តំបន់ ហ្គាហ្សាស្ទ្រីប ដែរ។មុន​ការ​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧ តុលា លើក​ចុង​ក្រោយ​ដែល​ភាគី​ទាំង​ពីរ​មាន​ជម្លោះ​ពេញ​ទំហឹង គឺ​នៅ​ឆ្នាំ​២០២១។បន្ទាប់​ពី​ការ​ប្រឈម​មុខ​ដាក់​គ្នា​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​ជាច្រើន​សប្តាហ៍​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​យេរូសាឡឹម​របស់​អ៊ីស្រាអែល រួម​ទាំង​ការ​វាយឆ្មក់​ដោយ​កង​កម្លាំង​សន្តិសុខ​អ៊ីស្រាអែល​លើ​វិហារ​អ៊ីស្លាម Al-Aqsa ក្នុង​ក្រុង​ហ្សេរុយសាឡឹម។នេះ​ជា​កន្លែង​សក្ការៈ​ទី​៣​របស់​សាសនា​ឥស្លាម។ នៅពេលនោះ ប៉ូលីសអ៊ីស្រាអែលបានប៉ះទង្គិចជាមួយប៉ាឡេស្ទីននៅ Al-Aqsa ដែលនាំឱ្យក្រុមហាម៉ាស់បាញ់គ្រាប់រ៉ុក្កែតជាបន្តបន្ទាប់ចូលទៅក្នុងអ៊ីស្រាអែល។ដំណើរការដោយជាការឆ្លើយតបអ៊ីស្រាអែលបានបើកយុទ្ធនាការវាយប្រហារតាមអាកាសដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង ២៥០នាក់ នៅតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីប។ ភាគីអ៊ីស្រាអែលក៏បានបាត់បង់ជនស៊ីវិល១៤ នាក់ និងទាហាន១នាក់។ក្នុងអំឡុងពេលនៃភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំង អ៊ីស្រាអែលបានបំផ្លាញអគារខ្ពស់មួយនៅហ្គាហ្សាជាកន្លែងដែលការិយាល័យរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានមួយចំនួនដូចជា AP ឬ Al Jazeera ស្ថិតនៅ។ការប្រយុទ្ធគ្នាឆ្នាំ២០២១បានបញ្ចប់បន្ទាប់ពី១១ថ្ងៃជាមួយនឹងបទឈប់បាញ់ដែលឈ្មួញកណ្តាលអេហ្ស៊ីប។ក្នុង​ការ​វាយ​ប្រហារ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​តុលា ក្រុម​ហាម៉ាស​បាន​ស្តី​បន្ទោស​ការ​ប្រមាថ​លើ​វិហារ​Al-Aqsa ​ពី​អ៊ីស្រាអែល។វិហារឥស្លាម Al-Aqsa (ដែលអ៊ីស្រាអែលហៅថា Temple Mount នៅក្រុងយេរូសាឡឹមខាងកើត)គឺជាកន្លែងមួយក្នុងចំណោមកន្លែងដែលមានការប្រកួតប្រជែងខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។ជាលទ្ធផល ក្រុមហាម៉ាស់បានហៅការវាយប្រហារថ្មីនេះថា"ព្យុះប្រតិបត្តិការ Al-Aqsa" ។ក្រុមប្រដាប់អាវុធបានអំពាវនាវឱ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការនេះ ដោយប្រកាសថាអ្វីៗទើបតែចាប់ផ្តើម។កាលពីចុងឆ្នាំមុន នៅឯខួបលើកទី៣៥របស់ក្រុមមេដឹកនាំក្រុមហាម៉ាស់បានព្យាករណ៍ថានឹងមាន "ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាបើកចំហ" ជាមួយអ៊ីស្រាអែលនៅឆ្នាំ២០២៣ ។យោងតាមអ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិអារ៉ាប់ ហាម៉ាស់ អក្សរកាត់សម្រាប់ "ចលនាតស៊ូអ៊ីស្លាម"បានប្រកាសបង្កើតរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៥ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៨៧។គោលដៅសាធារណៈដែលមិនផ្លាស់ប្តូររបស់ហាម៉ាស់គឺដើម្បីរំដោះ "ទឹកដីប៉ាឡេស្ទីនដែលកាន់កាប់"ទាំងស្រុងដោយឆ្ពោះទៅរកការកសាងរបបអ៊ីស្លាមនៅក្នុងទឹកដីនេះ។តាមទស្សនៈរបស់ក្រុមហាម៉ាស់ "ទឹកដីប៉ាឡេស្ទីនកាន់កាប់" រួមមានអ៊ីស្រាអែលបច្ចុប្បន្ន រួមជាមួយនឹងតំបន់ហ្គាហ្សានិងតំបន់ West Bank ។ ពួកគេបានបដិសេធទាំងស្រុងចំពោះការបង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលនៅឆ្នាំ១៩៤៨៕ពុតសាម៉ាត់