ជ​ម្លោះ​អ៊ីស្រាអែល-​ហាម៉ា​ស់៖​តើមាន​អ្វី​កើតឡើងបន្ទា​ប់ពី​​ការកាត់ក្តីរប​ស់តុ​លា​ការយុត្តិធ​ម៌​​អន្តរជាតិ?

នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​សេចក្តី​សម្រេច​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដែល​បង្កើនសម្ពាធ​អន្តរជាតិ​លើ​អ៊ីស្រាអែល​បន្ទាប់​ពី​ជម្លោះ​អស់​រយៈពេល​ជាង៧ ខែ​រវាង​អ៊ីស្រាអែលនិង​ក្រុម​ហាម៉ាស​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែឧសភាតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ(ICJ) បានសម្រេចថាអ៊ីស្រាអែលត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវសកម្មភាពយោធានៅក្នុងទីក្រុងRafahភាគខាងត្បូងហ្គាហ្សាស្រ្ទីប។ការកើនឡើងសម្ពាធអន្តរជាតិលើអ៊ីស្រាអែលចៅក្រមបានបោះឆ្នោតគាំទ្រ១៣ទល់នឹង២ដោយទាមទារ"អ៊ីស្រាអែលបញ្ឈប់ការវាយលុកដោយយោធារបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់ និងសកម្មភាពផ្សេងទៀតនៅRafahដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប៉ាឡេស្ទីនដែលអាចនាំឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញ"។មន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលបានថ្កោលទោសសេចក្តីសម្រេចរបស់ICJ ។

សេចក្តីសម្រេចរបស់ICJត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងបង្កើនសម្ពាធលើនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល Benjamin Netanyahuដើម្បីបញ្ឈប់សង្គ្រាមនៅហ្គាហ្សា ។រូបថត៖ FINANCIAL TIMES

លោក Yair Lapid មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងYesh Atid របស់អ៊ីស្រាអែលបានហៅICJ ថាជា "គ្រោះមហន្តរាយខាងសីលធម៌"ព្រោះវាតម្រូវឱ្យអ៊ីស្រាអែលបញ្ឈប់យុទ្ធនាការយោធារបស់ខ្លួននៅRafah។ប៉ុន្តែមិនតម្រូវឱ្យក្រុមហាម៉ាស់ដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងនៅក្នុងទីក្រុង Rafah នោះទេ។ទោះបីជាសេចក្តីសម្រេចរបស់ ICJ មានកាតព្វកិច្ចស្របច្បាប់ក៏ដោយក៏ពួកគេមិនមានកម្លាំងនគរបាល ឬយន្តការតុលាការដ៏មានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីអនុវត្តច្បាប់ទាំងនោះដែរ។ អ៊ីស្រាអែលទំនងជាមិនគោរពតាមសេចក្តីសម្រេចនេះទេ។អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល លោក Avi Hyman បាននិយាយថា "គ្មានអំណាចនៅលើផែនដីណាអាចរារាំងអ៊ីស្រាអែលពីការការពារពលរដ្ឋរបស់ខ្លួននិងដើរតាមក្រុមហាម៉ាស់នៅហ្គាហ្សាបានទេ" ។យោងតាមមាត្រា ៩៤នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។ប្រសិនបើភាគីណាមួយក្នុងសំណុំរឿងមិនគោរពតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការICJភាគីម្ខាងទៀតអាចមានសិទ្ធិស្នើសុំទៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិដែលអាចផ្តល់អនុសាសន៍ឬសម្រេចលើវិធានការដែលត្រូវការ។យក​ទៅ​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​វិនិច្ឆ័យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព។ប៉ុន្តែប្រសិទ្ធភាពនៃយន្តការនេះនៅតែប្រឈមមុខនឹងការសង្ស័យព្រោះសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង៥នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ(ចក្រភពអង់គ្លេស បារាំង អាមេរិក រុស្ស៊ី ចិន)បានកាន់អំណាចវេតូរួចហើយ ។ហើយអាចរារាំងព័ត៌មានតាមរយៈដំណោះស្រាយដូចដែលបានឃើញនៅក្នុងករណីនៃការប្តឹងរបស់នីការ៉ាហ្គាសហរដ្ឋអាមេរិកទៅកាន់តុលាការ ICJ ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៤។ក្នុងករណីមួយទៀត នៅឆ្នាំ២០២២តុលាការ ICJ បានសម្រេចតម្រូវឱ្យរុស្ស៊ីបញ្ឈប់យុទ្ធនាការយោធាពិសេសរបស់ខ្លួននៅអ៊ុយក្រែន។ប៉ុន្តែទីក្រុងម៉ូស្គូមិនបានធ្វើតាមនោះទេ។ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយមានវិធីមួយផ្សេងទៀត។ថ្លែងទៅកាន់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AP លោកស្រី BalkeesJarrahអនុប្រធានផ្នែកយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស(HRW)បាននិយាយថាសហគមន៍អន្តរជាតិអាចប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នៃឥទ្ធិពលដែលពួកគេមានលើប្រទេសអ៊ីស្រាអែលបើមិនដូច្នេះទេ សេចក្តីសម្រេចនឹងត្រូវមិនអើពើ។លោកស្រី Jarrah បានពន្យល់ថា "ការសម្រេចចិត្តរបស់ ICJ បើកលទ្ធភាពនៃការសង្គ្រោះ ។ប៉ុន្តែប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលប្រើឥទ្ធិពលរបស់ពួកគេរួមទាំងតាមរយៈការហ៊ុមព័ទ្ធអាវុធនិងការដាក់ទណ្ឌកម្មគោលដៅ ដើម្បីដាក់សម្ពាធលើអ៊ីស្រាអែល ឱ្យអនុវត្តតាមវិធានការរបស់តុលាការជាបន្ទាន់"។នៅពេលអនាគតភ្លាមៗ សេចក្តីសម្រេចរបស់ ICJ នឹងបង្កើនសម្ពាធអន្តរជាតិលើអ៊ីស្រាអែល។ បច្ចុប្បន្ននេះសកម្មភាពយោធារបស់អ៊ីស្រាអែលនៅតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីប កំពុងប្រឈមមុខនឹងការរិះគន់កាន់តែខ្លាំងឡើង។ជាពិសេសចាប់តាំងពីប្រទេសនេះបានផ្លាស់ប្តូរការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួនទៅកាន់ទីក្រុងRafah។ ទើបតែសប្តាហ៍នេះប្រទេសអឺរ៉ុបចំនួន៣ (ន័រវែស អៀរឡង់ អេស្បាញ) បានប្រកាសថាពួកគេនឹងទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។ទន្ទឹមនឹងនេះដែរប្រធានរដ្ឋអាជ្ញានៃតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (ICC) KarimKhanថ្មីៗនេះបានស្នើសុំដីកាចាប់ខ្លួនទាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល Benjamin Netanyahuនិងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល Yoav Gallant ពីបទប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមលើជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីប។

ផ្តោតលើRafah

សេចក្តីសម្រេចរបស់ICJផ្តោតលើទីក្រុងRafahដែលមានទីតាំងនៅតំបន់ព្រំដែនរវាងហ្គាហ្សានិងអេហ្ស៊ីបនិងជាចំណុចកណ្តាលនៃយុទ្ធនាការយោធាដ៏យូរដែលធ្វើឡើងដោយអ៊ីស្រាអែលក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃថ្មីៗនេះ។ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនរាប់សែននាក់បានភៀសខ្លួននៅក្នុងទីក្រុង Rafah ចាប់តាំងពីជម្លោះបានផ្ទុះឡើងកាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន។ ក្រុមហាម៉ាស់បានស្វាគមន៍ចំពោះសេចក្តីសម្រេចនេះ។ប៉ុន្តែបានកត់សម្គាល់ថាស្ថានភាពនៅJabaliaនិងទីក្រុងផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់ហ្គាហ្សាស្រ្ទីបគឺធ្ងន់ធ្ងរដូចគ្នាហើយទាមទារការយកចិត្តទុកដាក់ស្រដៀងគ្នា។ទាក់ទងនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់ICJចៅក្រម១៣/១៥បានបោះឆ្នោតគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី ប្រេស៊ីល ចិន បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ឥណ្ឌា ជប៉ុន លីបង់ ម៉ិកស៊ិក រូម៉ានី សូម៉ាលី និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ ចៅក្រម២រូប​ដែល​បោះឆ្នោត​ប្រឆាំង​គឺ​មក​ពី​អ៊ីស្រាអែលនិង​អ៊ូហ្គង់ដា។កាលពីមុន អាហ្រ្វិកខាងត្បូងដែលជាប្រទេសដែលនាំការចោទប្រកាន់ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍ប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែលនៅICJកាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុនក្នុងខែនេះបានស្នើឱ្យចៅក្រមICJបញ្ជាឱ្យបញ្ចប់យុទ្ធនាការរបស់អ៊ីស្រាអែលនៅRafahដើម្បីធានាដល់អាយុជីវិតនិងប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ទោះបីជាមានការព្រមានពីប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Joe Biden និងមេដឹកនាំពិភពលោកផ្សេងទៀតក៏ដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល Benjamin Netanyahu បានប្តេជ្ញាបន្តប្រតិបត្តិការយោធានៅ Rafah ដែលលោកបាននិយាយថាគឺជាបន្ទាយចុងក្រោយរបស់ក្រុមហាម៉ាស់ដែលអ៊ីស្រាអែលកំណត់គោលដៅដើម្បីអាចទទួលបាន"ជ័យជំនះដ៏ធំ" ។អ៊ីស្រាអែលជឿថាRafahគឺជាកន្លែងដែលកងវរសេនាតូចចំនួន៤ដែលនៅសល់នៃក្រុមហាម៉ាស់ប្រតិបត្តិការ ដែលមានចំនួនអ្នកប្រយុទ្ធរាប់ពាន់នាក់។ បច្ចុប្បន្ននេះយុទ្ធនាការរបស់អ៊ីស្រាអែលផ្តោតលើការស្វែងរកកងវរសេនាតូចទាំង៤នេះនិងការស្វែងរកចំណាប់ខ្មាំងដែលនៅសេសសល់នៅតំបន់ហ្គាហ្សា។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចៅក្រម Nawaf Salam ប្រធាន ICJ បាននិយាយថាតុលាការបានវាយតម្លៃស្ថានភាពមនុស្សធម៌នៅ Rafah ថាជា"មហន្តរាយ"ដោយបន្ថែមថាមន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិបានព្រមានថា ស្ថានភាពនឹងកាន់តែតានតឹង។ប្រសិនបើយុទ្ធនាការយោធារបស់អ៊ីស្រាអែលនៅ Rafah នៅតែបន្ត។

អ៊ីស្រាអែលនៅតែបន្តវាយប្រហារ

បើទោះជាមានសេចក្តីសម្រេចរបស់ICJក៏ដោយក៏អ៊ីស្រាអែលនៅតែបន្តទម្លាក់គ្រាប់បែកលើតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីប រួមទាំងទីក្រុងRafahកាលពីថ្ងៃទី ២៥ ឧសភា។ លោកស្រី Oum Mohammad Al-Ashqa ស្ត្រីជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនមកពីទីក្រុងហ្គាហ្សាដែលត្រូវបានជម្លៀសទៅកាន់ទីក្រុង Deir al-Balah ដោយសារតែការប្រយុទ្ធគ្នានោះបានចែករំលែកថា "យើងសង្ឃឹមថាសេចក្តីសម្រេចរបស់ICJនឹងដាក់សម្ពាធលើអ៊ីស្រាអែលឱ្យបញ្ឈប់ការប្រយុទ្ធគ្នានេះ។ការ​បំផ្លិចបំផ្លាញ​ដោយ​សារ​តែ​មិន​មាន​អ្វី​នៅ​សល់​នៅ​ទីនេះ​ទេ»៕ពុតសាម៉ាត់